نشرخوبی ها

اللّهُمّ… ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في… إفشاءِ العارِفَةِ و سَترِ العائِبَةِ‌.[۱]
در جلسه قبل، در تبیین این فراز دو نکته بیان شد؛ یکی این رهنمود معرفتی بود که اگر انسان متصف به صفات خدایی شود، علاوه بر اخلاق، معرفت او هم رشد خواهد کرد؛ و دیگری این رهنمود سیاسی ـ اجتماعی بود که یکی از عوامل و عناصر وحدت امّت اسلامی همین خصلت، یعنی افشای خوبی‌ها و پوشاندن عیب‌های دیگران است .

نکته سوم یک رهنمود معاشرتی است که انسان باید سعی در پوشش خوبی‌های خود و نشر خوبی‌های دیگران باشد. در روایتی از امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) چنین نقل شده است :

إذا صَنَعتَ مَعروفاً فَاستُرهُ؛ إذا صُنِعَ‌ إلَيكَ‌ مَعروفٌ‌ فَانشُرهُ. [۲]

هر گاه خوبى كردى، آن را بپوشان؛ هر گاه به تو خوبى شد، آن را بازگو کن.

این از ویژگی‌های انسان‌های باتقوا است؛ ولی امروزه متأسفانه در جامعه ما عکس آن عمل می‌شود و اگر کسی خوبی کند، آن را نادیده می‌گیرند؛ اما کسی که بدی می‌کند به نشر آن می‌پردازند.

نکته چهارم در باره فایده پوشاندن عیب‌هاست. ثمره پوشاندن عیب‌های دیگران در کلام رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) چنین بیان شده است:

مَن‌ سَتَرَ أخاهُ‌ في فاحِشَةٍ رَآها عَلَيهِ سَتَرَهُ اللَّهُ في الدّنيا والآخِرَةِ. [۳]

هر كه از برادر خود كار زشتى مشاهده كند و آن را پوشيده نگه دارد، خداوند در دنيا و آخرت، عيب‌پوش اوست.

به هر حال ، هرکس ، کم یا زیاد عیب‌هایی دارد، که اگر انسان آبروداری کند و عیب و نقص دیگران را بپوشاند، خدا هم در دنیا و آخرت عیب‌هایش را می‌پوشاند و نمی‌گذارد آبرویش برود.

نکته پنجم خطر افشاگری بدی‌ها است، آن چیزی که متأسفانه امروزه خصوصاً در رسانه‌های مجازی بسیار شایع است. این کار هم در دنیا مضرّاتی دارد و هم در آخرت گرفتاری می‌آفریند. خداوند در قرآن کسانی را که علاقه به افشاگری و شیوع زشتی‌ها و عیب‌های دیگران دارند، این گونه تهدید نموده است:

﴿إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ‌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ﴾.

بى‌گمان كسانى كه دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) كار زشت شايع شود عذابى‌دردناك در اين جهان و در جهان واپسين خواهند داشت.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الدعاء۲۰.
[۲] غرر الحكم، تمیمی آمدی، ح۳۹۸۱ و ۳۹۸۲.
[۳]كنز العمّال، متقی هندی، ج۳، ص۲۵۰، ح۶۳۹۲.

اللّهُمّ… ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… إفشاءِ العارِفَهِ و سَترِ العائِبَهِ‌. از زیورهای مردم صالح و باتقوا : افشا کردن خوبی‌ها و پوشاندن بدی‌ها.

نشر خوبی ها و پوشاندن بدی ها
اللّهُمّ… ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… إفشاءِ العارِفَهِ و سَترِ العائِبَهِ‌. [۱]

در ادامه تبیین زیورهای مردم صالح و باتقوا دو زیور دیگر در این فراز بیان شده است که عبارت است از افشا کردن خوبی‌ها و پوشاندن بدی‌ها.

دو نکته در تبیین این فراز قابل توجه است:

یکی این که افشا کردن خوبی‌ها و پوشاندن بدی‌ها از صفات و ویژگی‌های خداوند متعال است:

یَا مَنْ‌ أَظْهَرَ الْجَمِیلَ‌ وَ سَتَرَ الْقَبِیح. ‌[۲] ‌

این کار خداست که خوبی‌های انسان را منتشر می‌کند و بدی‌های او را می‌پوشاند؛ لذا اگر انسان بخواهد به خدا نزدیک شود و به معرفت حقیقی دست پیدا کند یکی از برنامه‌ها همین متخلق شدن به اخلاق الهی است.

در روایتی از امیر المؤمنین (علیه السّلام) چنین نقل شده است:

لَیسَ‌ العِلمُ‌ فِی‌ السَّماءِ فَیُنزَلُ إلَیکُم، ولا فی تُخومِ الأَرضِ فَیُخرَجُ لَکُم، ولکِنَّ العِلمَ مَجبولٌ فی قُلوبِکُم، تَأَدَّبوا بِآدابِ الروحانیون یَظهَر لَکُم. [۳]

دانش، نه در آسمان است که بر شما فرود آید، و نه در زیر زمین تا برایتان بیرون آید؛ بلکه دانش در دل‌هایتان سرشته شده است. به آداب خدا، متأدّب شوید تا برایتان آشکار گردد.

مرحوم حاج آقا حسین فاطمی که حدود چهل سال پیش در اوایل طلبگی، در درس اخلاق ایشان شرکت می-کردیم، این روایت را زیاد می خواند. طبق این روایت کسی که متخلق به اخلاق و آداب روحانیان شود، آن علم لدنی که اصل آن در ذات همه انسان‌ها است، برایش ظاهر می‌شود.

نکته دوم که نکته ای است اجتماعی، این است که از عوامل صلاح ذات البین که در فراز قبل آمده بود، همین است که انسان بدی دیگران را بپوشاند و خوبی آنها را منتشر کند. اگر دنبال جامعه اسلامی متحد هستیم که افراد آن همه در کنار هم و بدون اختلاف زندگی کنند، باید به این اخلاق الهی متخلق شویم؛ ولی اگر بر عکس عمل کنیم و بدی دیگران را افشا کنیم و خوبی آنها را بپوشانیم، برادری و اتحاد از بین می رود و نتیجه این بی اخلاقی ایجاد اختلافات از جمله اختلافات اجتماعی و سیاسی خواهد بود.

حضرت امام ـ رضوان الله علیه ـ نیز در فرمایشات خود بر این نکته تأکید داشتند. ایشان در جایی فرمودند:

« اسلام، احکام اخلاقى اش هم سیاسى است. همین حکمى که در قرآن هست که مؤمنین برادر هستند، این یک حکم اخلاقى است، یک حکم اجتماعى است، یک حکم سیاسى است ». [۴]

بنابراین، برای ایجاد یک نظام سیاسی قوّی که دارای وحدت کلمه باشد، باید عوامل آن ایجاد شود. یکی از عوامل آن همین است که همه ما و همه رسانه های جمعی و مجازی ما، به نشر خوبی‌ها و ستر بدی‌ها بپردازند.
[۱]الصحیفه السجّادیّه، الدعاء۲۰.
[۲]الکافی، شیخ کلینی، ج‌۴، ص۵۴۶.
[۳] قرّه العیون للفیض الکاشانی، ص۴۳۹.
[۴]صحیفه امام، ج۱۳، ص۱۳۰.